Charakterystyka sołectwa

Biała (do 1945 niem. Behle) – wieś połońona nad jeziorem Białym. Wieś szlachecka Biała górna położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego.  Biała należy do najstarszych wsi ulokowanych na terenie Puszczy Noteckiej (pierwsza wzmianka, jako Bela z 1298). Nazwa Białej obejmowała dawniej kilka okolicznych wsi nad Miałą (Biała Pośrednia to Mężyk, Biała Nadolna to Miały, Biała Górna lub Wysoka to obecna Biała). W czasie II wojny światowej polscy mieszkańcy wsi zostali brutalnie wysiedleni przez nazistów. Podczas przeprowadzania tej akcji, w dniu 13 lutego 1943, zamordowano Albina Wyrwę, który nie chciał opuścić swojego gospodarstwa. W 1944 w okolicznych lasach przebywali partyzanci radzieccy (grupa zwiadowcza Mikołaja Kozubowskiego). 8 sierpnia 1944 hitlerowcy zamierzali spalić wieś i zamordować wszystkich mieszkańców za pomoc udzielaną partyzantce. Naziści zrezygnowali ze zbrodni za namową miejscowych Niemców z Mężyka – sołtysa Friedy Wencke i młynarza Leichnera. Wydarzenie to upamiętnia Kaplica Wdzięczności wystawiona też na pamiątkę dwóch innych wydarzeń: ugaszenia przez ulewę wielkiego pożaru Puszczy Noteckiej w dniu 10 sierpnia 1992, co uratowało być może życie i mienie wielu mieszkańców wsi oraz pobytu Karola Wojtyły nad jeziorem Białym na przełomie lipca i sierpnia 1977. Po wojnie w okolicach wsi powstała znacząca ilość domów letniskowych. Około 80% z nich było samowolą budowlaną, ale z uwagi na dbałość o posesje i znaczący wpływ na gospodarkę w niezamożnej okolicy stan ten jest tolerowany.